Embedded Files
Mei 2025 - geschreven in opdracht van Zuidwest Media | Vermeulen Steenbergen
Er waait een flinke bries als ik op een prachtige lentedag halverwege mei fiets van Schoonhoven naar natuurgebied Willeskop. Het ligt in de Lopikerwaard, tussen Oudewater, Benschop en Montfoort. Via Cabauw trap ik via het smalle Kerkepad tussen de weilanden door naar Polsbroekerdam. Vandaar is het nog een klein stukje, natuurlijk vol tegen de wind in.
Op en top Hollands
De Lopikerwaard, het middelpunt van het Groene Hart, is een fraaie combinatie van historisch cultuur- en natuurlandschap. Het ademt de sfeer van vroegere tijden. Hier vind je eindeloze veenweiden, lange sloten, grazende koeien, poldermolens, eeuwenoude houtkades, lintbebouwing en overal karakteristieke knotwilgen. Ik heb afgesproken met de boswachter van het natuurgebied, Tineke Harlaar, die werkt bij Staatsbosbeheer. Ze staat al even op me te wachten. Gelukkig heeft ze de tijd nuttig kunnen besteden door een praatje met een toevallige passant, die jager blijkt te zijn. Hij kon haar van alles kan vertellen over de ganzenstand en andere bijzonderheden. “Dit soort ontmoetingen zijn waardevol. Samen met mijn collega’s heb ik een groot gebied in beheer van Vinkeveen tot Schalkwijk tot Schoonhoven. Omdat het gebied zo groot is, kom ik niet overal zo vaak als ik zou willen. Gesprekjes als deze geven me inzicht in lokale ontwikkelingen en de stand van de natuur.”
Veel te zien
We lopen het natuurgebied in en strijken neer op een bankje met een prachtig uitzicht over de vogelplas. Kieviten duikelen boven het moerassige land. Tineke wijst: “Zie je ze? Wat een luchtacrobaten. Puur imponeergedrag, mooi hè? En hoor je de grutto? Ze noemen hem ook wel de koning van het grasland. Helaas gaat het niet goed met ze. Deze vogels hebben er als eerste last van wanneer hun leefgebied wordt aangetast. Gelukkig gedijen ze hier goed, mede dankzij inspanningen van boeren.” De kievit en de grutto zijn haar favoriete weidevogels.
Wandelkades
Natuurgebied Willeskop ligt midden in de Lopikerwaard, ingeklemd tussen twee middeleeuwse houtkades. “Dat zijn veenkades begroeid met wilgen, essen en elzen. Omdat ze hoger lagen, werden ze vroeger gebruikt als verbindingswegen. Eeuwenlang snoeiden de boeren de bomen om te gebruiken als geriefhout. Nu fungeren de kades als habitat voor bijzondere flora en fauna, en worden ze als wandelpad gebruikt. Wist je dat Staatsbosbeheer in de Lopikerwaard 38 kilometer houtkades in beheer heeft? Je kunt erover van IJsselstein helemaal naar Schoonhoven lopen.”
De natuur op één
Het natuurgebied is nog niet zo oud. “Tot 2002 graasden er koeien in de weilanden tussen de twee houtkades. Vanaf 2002 is het gebied veranderd in een water- en vogelrijk natuurgebied. Een gevarieerd landschap van open water, moerassen en bloemrijke graslanden. Hiervoor is ruim 300.000 kubieke meter grond afgegraven. De natuur staat hier op één. Nu lijkt het weer een klein beetje op hoe het vroeger was, voordat hier mensen woonden: toen was het een veenmoeras met kleine stroompjes en hier en daar een wat hoger stuk. Bij de laatste werkzaamheden ten behoeve van de waterberging in dit gebied zijn er nog veeneiken gevonden uit die tijd! Er is nu zoveel variatie, het is een waar paradijs voor vogels, maar ook voor hazen, reeën en vossen.”
Paradijs voor de vogelspotter
In alle seizoenen is het ook voor de mens een heerlijke plek om de natuur te ervaren. “In het voor- en najaar is Willeskop een favoriete tussenstop voor trekvogels. Duizenden vogels landen hier om uit te rusten, te slapen en op kracht te komen voor hun lange reis. Op de droogvallende stukken scharrelen steltlopers, terwijl de houtkades vol zitten met zangvogels. Het gebied is ook een kraamkamer voor diverse vogelsoorten. In augustus gebruiken tientallen bruine kiekendieven het gebied als slaapplaats – samen met lepelaars, purperreigers, grote zilverreigers, wulpen, roofvogels en nog veel meer. Maar ook in de winter is het hier druk. Eenden en ganzen verzamelen zich hier terwijl roofvogels en uilen druk zijn met jagen in de moerasgebieden. Met een beetje geluk zie je dan ook smienten.”
Een drukke baan
Tineke vertelt me dat de baan van boswachter elke dag anders is. “Geen dag is hetzelfde. Ik ben verantwoordelijk voor de recreatieve toegankelijkheid van het gebied. Dat betekent dat ik ervoor zorg dat de informatieborden kloppen, dat de paden, bankjes en speeltoestellen er goed en veilig bij liggen, en dat de informatie op de website actueel is. Daarnaast begeleid ik de ruim 50 vrijwilligers, organiseer excursies, sta de pers te woord, beantwoord vragen en handel klachten af. Die gaan over van alles: van vaten met afval en gedumpte bankstellen tot foutieve bebording of dode dieren. Ook beoordeel ik aanvragen voor evenementen, bruiloften of filmopnames. Op sommige dagen krijg ik wel tachtig mailtjes, en dat terwijl ik toch echt het liefst buiten ben.”
Samen met de omgeving
ze werkt ook veel samen met mensen en organisaties in de omgeving. “Ik schuif aan bij bewonersbijeenkomsten, stem af met de provincie en neem deel aan projectgroepen. Ook voert Staatsbosbeheer gesprekken met boeren in de regio, bijvoorbeeld over natuurbeheer, het onderhoud van perceelranden of het plaatsen van wildrasters. Er zijn mooie initiatieven om de natuur te versterken, ook vanuit de agrarische sector. En dat is nodig, want we leven steeds meer los van de natuur. Alles moet maar kunnen, maar de balans is zoek. Of we dat tij nog kunnen keren? Ik vrees van niet, maar dat is weer een heel ander gesprek.”
Natuur op recept
Ik vraag aan Tineke wat de natuur voor haar betekent. Ze hoeft niet lang na te denken. “Ik zou niet zonder kunnen. Ik ben onderdeel van die natuur, niet meer en niet minder. Buiten zijn helpt me om weer in contact te komen met mezelf – dat heb ik echt nodig naast alle drukte en stress van het werk. De stilte, de geluiden, de wind op je gezicht… het maakt je weer rustig. Die verbondenheid, die verwondering, dat voedt mij. Ik gun dat iedereen. Wat mij betreft zouden huisartsen veel vaker natuur moeten ‘voorschrijven’. Een wandeling doet vaak meer dan een paar pillen.”
Kijk en geniet
Voor wie het natuurgebied wil verkennen, heeft Tineke een paar eenvoudige maar waardevolle tips. “Trek je wandelschoenen aan, ga lopen en zet je zintuigen open. Kijk, ruik, luister. Neem de tijd, dan zie je zoveel meer. Kijk ook eens omhoog – misschien zie je wel een kiekendief zweven, zo’n elegante roofvogel, echt prachtig. En blijf af en toe even staan. Sluit je ogen, er is hier zóveel te horen.” Op dat moment klinkt het heldere gezang van een klein bruin vogeltje. Tineke glimlacht en roept: “Een Cetti’s zanger! Wat een geluk dat we die horen.”
Wil je ook eens wandelen in Willeskop? Je vindt er een uitkijktoren met uitzicht over het natuurgebied en omliggende omgeving. Ook zijn er excursies in het gebied en in de Eendenkooi. Het natuurgebied is bereikbaar vanuit twee parkeerplaatsen: locatie Damweg en Boveneind Noordzijde t.h.v. huisnummer 408. Kijk op de website van Staatsbosbeheer voor meer informatie: staatsbosbeheer.nl/lopikerwaard
Fotografie: Marjolein Vink
Google Sites
Report abuse